Γράφει η Δωροθέα Πέρπερα

Σε κάθε δημοκρατική κοινωνία οι πολιτικές αποφάσεις θα πρέπει να αντικατοπτρίζουν τα ενδιαφέροντα και τις αξίες όλων των πολιτών. Για τη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής είναι απαραίτητη ,αν όχι αναγκαία συνθήκη , η ισότιμη συμμετοχή αντρών και των γυναικών σε όλα τα κομμάτια  της οικονομικής, κοινωνικής και πολιτικής ζωής . Η ισότιμη , συνεπώς, συμμετοχή και αντιπροσώπευση των γυναικών στην πολιτική επιβάλλεται όχι μόνο ως μέσο ενίσχυσης της δημοκρατικής διακυβέρνησης αλλά και για λόγους αξιοπιστίας του πολιτικού συστήματος.

Για την ισότιμη παρουσία των δύο φύλων στην πολιτική επίδραση χρειάζεται να ολοκληρωθεί  η ισότητα ανδρών και γυναικών στην πράξη .Την έντονη ευαισθητοποίηση πάνω στο θέμα καταδεικνύει η  πληθώρα μέτρων που έχουν ληφθεί  σε θεσμικό/νομοθετικό επίπεδο .

Το βέβαιο είναι πως η ισότητα των δυο φύλων έχει σε σχέση με τον προηγούμενο αιώνα σημειώσει  αλματώδη επιτυχία.  Οι γυναίκες απέκτησαν δικαίωμα στη μόρφωση και στην εργασία, διασφάλισαν εκλογικά δικαιώματα και ελεύθερη συμμετοχή στην κοινωνική και πολιτική ζωή κ.λπ. Ωστόσο παρά τις  δεσμεύσεις που έχουν γίνει , τόσο σε διεθνές όσο και σε εθνικό επίπεδο, παρατηρούνται ακόμη ορισμένες συμπεριφορές που υπονομεύουν την επίτευξη της ουσιαστικής εξίσωσης των δύο φύλων.

Σύμφωνα με στοιχεία της Έκθεσης του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ σχετικά με το Χάσμα των Φύλων (Global Gender Gap Index) για το 2018 θα χρειαστούν 108 χρόνια για την πλήρη εξάλειψη της ανισότητας λόγω φύλου. Οι διαπιστώσεις μαρτυρούν την ανθεκτικότητα των στερεοτύπων και την απόσταση που χωρίζει τη θεωρία από την πράξη. Η μεγαλύτερη και ανθεκτικότερη ανισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών με διεθνή χαρακτήρα παρουσιάζεται στο χώρο της πολιτικής εξουσίας. Η συμμετοχή των γυναικών στις δομές λήψης πολιτικών αποφάσεων είναι μειωμένη σε σχέση με αυτή των αντρών.

Η Τοπική Αυτοδιοίκηση είναι μια μορφή άσκησης πολιτικής σε κοινωνικό τοπικό επίπεδο. Αποτελεί  μορφή θεσμικής εξουσίας αλλά και πολιτικής συμμετοχής, χαμηλότερης από την  κεντρική, που θεωρείται ότι εμπλέκει κοινωνικές σχέσεις που εμφορούνται περισσότερο από  το διαπροσωπικό στοιχείο. Είναι ο θεσμός που βρίσκεται πιο κοντά στον πολίτη και στα προβλήματά του και αγωνίζεται καθημερινά να τα αντιμετωπίσει.

Τα προβλήματα αυτά βέβαια αφορούν όλους τους πολίτες ανεξαρτήτως φύλου . Η Τ.Α. λοιπόν είναι ο κατεξοχήν χώρος ,για να αναπτυχθεί η συμμετοχή των γυναικών, καθώς αποτελεί το πεδίο ανάπτυξης πολιτικών που έχουν άμεση εφαρμογή στις ανάγκες της κοινωνίας . Οι πολιτικές στην διαμόρφωση κι εφαρμογή των οποίων συμμετέχουν (και) γυναίκες εμπεριέχουν μία διαφορετική, περισσότερο ευαίσθητη οπτική γωνία σε καίρια κοινωνικά θέματα, όπως η απασχόληση , η εκπαίδευση , η υγεία , το περιβάλλον , η ποιότητα ζωής, η βιώσιμη ανάπτυξη, η αλληλεγγύη και η πρόνοια για την τρίτη ηλικία και τις ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού. Αυτό έχει θετικές συνέπειες και  στην ανάπτυξη σε επίπεδο περιφερειών, πόλεων και τοπικών κοινοτήτων αλλά  και σε εθνικό επίπεδο.

Οι γυναίκες στην χώρα μας είναι περισσότερες από τον μισό πληθυσμό και η πλειοψηφία του εκλογικού σώματος, ενώ παράλληλα είναι επιφορτισμένες με πολλαπλούς ρόλους στην οικογένεια αλλά και στην τοπική κοινωνία. Εντούτοις παραμένουν θύμα πατροπαράδοτων δομών σε έναν ανδροκρατούμενο χώρο ,όπως είναι η πολιτική.

Παρά την πρόοδο που έχει επιτευχθεί τα τελευταία χρόνια το γυναικείο φύλο στην Ελλάδα έχει ανεπαρκή εκπροσώπηση στα κέντρα λήψης αποφάσεων του τοπικού και περιφερειακού κράτους, ιδιαίτερα όσο ανεβαίνουμε την κλίμακα της ιεραρχίας. Οι ρυθμίσεις ποσόστωσης δεν αποκλείουν αυτόματα ουσιαστικές αδικίες απέναντι της.

Κυριότερα εμπόδια που συναντούν οι γυναίκες στην συμμετοχή τους αρχικά, αλλά και στην εκλογή τους μετέπειτα είναι ένας συνδυασµός κυρίως από κοινωνικο-οικονοµικούς παράγοντες (καταµερισµός εργασίας), πολιτιστικούς (αξίες και στερεότυπα), ψυχολογικούς (έλλειψη αυτοπεποίθησης) και οργανωτικούς, σε σχέση δηλαδή µε τους υπάρχοντες πολιτικούς θεσµούς και τα κριτήρια επιλογής για την εισαγωγή στην πολιτική ζωή. Επίσης, η συµµετοχή στη πολιτική  ζωή φαίνεται ότι απαιτεί ελαστική κατανοµή του χρόνου εργασίας, κάτι που οι περισσότερες γυναίκες δεν διαθέτουν εξαιτίας οικογενειακών υποχρεώσεων και επαγγελµατικών επιλογών.

Τελικά, οι ελληνίδες  δεν μπορούν  να αναπτύξουν εύκολα  πολιτική δράση, να είναι όσο θέλουν ενημερωμένες και να παίρνουν µέρος σε  πολύωρες συνεδριάσεις ,όταν  παράλληλα είναι μητέρες, έχουν τη φροντίδα του σπιτιού και της οικογένειας, των ηλικιωμένων γονιών τους πολύ συχνά κι όταν αναπληρώνουν  παράλληλα ποικίλες κρατικές ελλείψεις της κοινωνικής πρόνοιας και της υποχρεωτικής εκπαίδευσης βοηθώντας στη μόρφωση των παιδιών τους  . Κι όταν ακόμη οι  γυναίκες κατορθώνουν να «συμφιλιώσουν» την οικογενειακή με την επαγγελματική ζωή, δεν φαίνεται να αρκεί αυτό για να πείσει τους πολίτες. Δεν είναι μάλιστα λίγα τα παραδείγματα των γυναικών που αντιμετωπίζονται σεξιστικά όχι μόνο από τους άνδρες, αλλά κι από τις ίδιες τις γυναίκες και με βάση προκαταλήψεις που έχουν  τις ρίζες τους στην ιστορική και κοινωνική αντίληψη περί παραδοσιακών ρόλων ανάμεσα σε άνδρες και γυναίκες.

Εδώ ακριβώς τίθεται το ερώτημα πώς εξασφαλίζεται μια ισότιμη συμμετοχή των δύο φύλων στην Τ.Α και γενικότερα στο πολιτικό τοπίo;

Η ισότητα και η ισοτιμία είναι θέμα κοινωνικό, η λύση του οποίου απαιτεί  κινητοποίηση πολλών πολιτικών και κοινωνικών δυνάμεων. Η Τ.Α από τη μεριά της οφείλει να δημιουργήσει τέτοιες  πρακτικές που θα έχουν ως στόχο την προώθηση των ίσων ευκαιριών .Δράσεις που θα συμβάλουν στην επέκταση παροχών ή δομών για εναρμόνιση οικογενειακών και επαγγελματικών υποχρεώσεων και στήριξη της οικογένειας και αποδέσμευση του ενδοοικογενειακού χρόνου υπέρ των γυναικών.

Προγράμματα που θα σκοπεύουν στη συμφιλίωση επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής, με έμφαση στην ισότιμη ευθύνη ανδρών και γυναικών και την ενίσχυση της πατρότητας στην φροντίδα της οικογένειας, καθώς και των μονογονεϊκών και πολύτεκνων οικογενειών.

Κινήσεις που θα προωθούν την ενημέρωση και ενεργοποίηση των πολιτών σε θέματα κοινωνικών ανισοτήτων εις βάρος των γυναικών. Ενέργειες που θα συμβάλουν  στην ευαισθητοποίηση και την δραστηριοποίηση των πολιτών  σε θέματα βίας εις βάρος των γυναικών, εφήβων και παιδιών .

Ο δρόμος προς την κατάκτηση της ουσιαστικής ισότητας περνάει αναπόφευκτα μέσα από την παιδεία. Άρα το σχολείο αλλά και οι υπόλοιποι φορείς κοινωνικοποίησης  (ΜΜΕ, εκκλησία,οικογένεια  κλπ )  πρέπει να λειτουργήσουν  ως βασικοί  φορείς εξάλειψης των στερεοτύπων σε σχέση με τους κοινωνικούς ρόλους των δύο φύλων και της κυρίαρχης πατριαρχικής κουλτούρας. Για να διαμορφωθεί έτσι ένας πολίτης που ,όταν προσέρχεται στην κάλπη, απομακρύνεται από τα στερεότυπα που τον κατακλύζουν και κρίνει με βάση την προσωπικότητα του υποψηφίου και όχι το φύλο.