Τα καφενεία της Ελλάδας

Τα καφενεία της Ελλάδας, χώροι συνάντησης των ανδρών, τόποι παιγνιδιών και απολαύσεων, τόποι συνεύρεσης και κοινωνικής συναναστροφής, τόποι ενημέρωσης αλλά και πολιτικών αντιπαραθέσεων, επαγγελματικών συναλλαγών αλλά και τόποι των γλεντιών της παρέας, τόποι του καλαμπουριού και της πλάκας, αποτελούν την καρδιά της ανδρικής κοινωνίας κάθε τόπου, ο χώρος οπου συζητιώνται και επιλύονται όλων των ειδών ανδρικά ζητήματα.

Στο καφενείο οι άντρες περνούν την ώρα τους, πίνουν τον καφέ τους παίζοντας χαρτιά ή παρτίδες τάβλι, βλέπουν ή ακούν τις ειδήσεις, σχολιάζουν τα γεγονότα, συζητούν –και κυρίως διαφωνούν- πολιτικά, έρχονται σε κέφι, πειράζονται, συναλλάσονται, κλείνουν δουλειές, πίνουν το ούζο τους, τρώνε το μεζεδάκι τους, τραγουδούν, παρακολουθούν ποδόσφαιρο στην τηλεόραση.

Πάνω από όλα όμως το καφενείο είναι ο τόπος όπου ο άνδρας δηλώνει την παρουσία του στην κοινωνία των αντρών. Πάει στο καφενείο για να δει και να ειδωθεί, για να ακούσει και να ακουστεί. Χάθηκες απ’ το καφενείο, σημαίνει χάθηκες απο την πιάτσα, από την κοινωνική ζωή.

Τί είναι αυτό που κάνει τα καφενεία της Ελλάδας ένα από τα πιο γοητευτικά δείγματα του πολιτισμού της;

Μικρά διαμαντάκια γνησιότητας και αλήθειας, χαμένοι παράδεισοι κρυμμένοι στις εσχατιές της ελληνικής επικράτειας.

Ιστορίες ανθρώπων, που κουβαλούν την πίκρα της λησμονιάς, τον αγώνα της επιβίωσης, αλλά και την περηφάνεια της καταγωγής, την εμμονή της τοπικότητας, εκεί που τα χρόνια μετρούν σαν μέρες, και οι μέρες σαν αιώνες.

Μνήμες τόπων, με βαρύ το αποτύπωμα της ιστορίας, μέρη που «μιλούν» για όσα πέρασαν και είδαν, κομμάτια μιας Ελλάδας που δεν μπορεί να μην υπάρχει, γιατί είναι δεμένη με την κοινωνία των ανθρώπων που πάλεψαν γι’ αυτήν.

Τα καφενεία της Ελλάδας ξεπερνούν τα όρια των λίγων τετραγωνικών τους, διαχέονται στο ελληνικό σύμπαν και δίνουν το αποτύπωμα μιας Ελλάδας που ξέρει να παλεύει και να επιβιώνει, όταν γνωρίζει την ταυτότητά της.

Τα καφενεία της Ελλάδας, πρωταγωνιστές της καθημερινής ζωής κάθε τόπου, χώροι κοινωνικότητας, με όλους τους συμβολισμούς και τους μυστικούς κώδικες, αποτελούσαν σημαντικό θεσμό των τοπικών κοινωνιών, μάρτυρες μιάς εποχής όπου “των Ελλήνων οι κοινότητες” διαμόρφωναν την ιδιαίτερη τους ταυτότητα. Και στις μέρες μας, όταν τα πολλά χωριά ερημώνουν, τελικά τα καφενεία είναι οι τελευταίοι χώροι κοινωνικής συνάθροισης, οι Ακρίτες που βαστούν την ζωή στις εσχατιές της χώρας. Αν δεν φροντίσουμε να τα διαφυλάξουμε , να τα ανανεώσουμε και να τα εμπλουτίσουμε, θα έχουμε χάσει ένα τεράστιο πλούτο όχι μόνο του πολιτισμού της καθημερινότητας μας αλλά και της ευρύτερης πολιτιστικής μας κληρονομιάς.

Πολλοί φίλοι με ρωτούν ποιά είναι τα πιό όμορφα καφενεία απο τα 300 που γνώρισα και βέβαια από τα 80 που κατέγραψα στα «Καφενεία της Ελλάδας»…και παρ’όλες τις αρνήσεις μου ν’ απαντήσω –γιατί καθένα έχει το χαρακτήρα του- παραθέτω αυτά που πραγματικά είναι μοναδικά: Πρώτο και καλύτερο, το καφενείο της Άμφισσας, το “Πανελλήνιον” εκεί όπου γυρίστηκαν σκηνές απο τον Θίασο του Αγγελόπουλου και που η ατμόσφαιρά του παραπέμπει στον Μεσοπόλεμο.

Ακολουθούν το παλιότερο ίσως καφενείο της Ελλάδας στον Λαύκο του Πηλίου, εκεί όπου σύχναζε ο Παπαδιαμάντης, το Μεγάλο καφενείο της Τρίπολης, το καφενείο του Μπέη στην Νότια Μάνη αλλά και το πασίγνωστο στέκι του Κόττα στα Γύφτικα της Πάτρας.

Στην Κρήτη και στα νησιά του Αιγαίου κάθε καφενείο έχει το ενδιαφέρον του, αλλά τα Σαρανταυγά στο Ηράκλειο, το καφενείο στον Σίβας στην Μεσσαρά, ο Πρέκας και ο Χορευτής στην Αμοργό, το Houston στην Πάτμο, ο Μουγγός στην Αστυπαλιά, της κυρα Ρήνης στην Λέσβο, των αδελφών Μοίρα στην Αίγινα κλέβουν την παράσταση.

Στην Ηπειρωτική Ελλάδα ο Ναπολέων στους Καλαρρύτες Ηπείρου, ο Τρικενές στο Μεσολόγγι, το Τσινάρι στην Θεσσαλονίκη, το Διεθνές και ο Νάσος της Φλώρινας κι ο Νικόδημος στην Λάρισα κάνουν την διαφορά, ενώ από τα Επτάνησα ξεχωρίζουν τα Ολύμπια, στο Λιστόν της Κέρκυρας.

Η καταγραφή των Καφενείων της Ελλάδας, βάστηξε κάμποσα χρόνια και η οριστική γραφή του βιβλίου έγινε την διετία 2011-2012.

Το βιβλίο περιλαμβάνει στο πρώτο μέρος τα κεφάλαια της εισαγωγής όπου περιέχονται πληροφορίες γιά τα γενικά χαρακτηριστικά των καφενείων (η ιστορία των καφενείων, ο κόσμος και οι λειτουργίες των καφενείων, η αρχιτεκτονική και η διακόσμησή τους, οι μεζέδες, κλπ) και στο δεύτερο μέρος τα 80 πιό χαρακτηριστικά καφενεία.

Τα κείμενα και οι φωτογραφίες είναι του Γιώργου Πίττα (pittas.g@gmail.com), την καλλιτεχνική επιμέλεια του βιβλίου υλοποίησε ο Σωτήρης Μαργέλος, την επεξεργασία φωτογραφιών ο Στέλιος Γιωργάτος, την γλωσσική επιμέλεια η Λητώ Τσεκούρα, την μετάφραση στα αγγλικά η Ελένη Πουλάκου και την εκτύπωση το Φωτόλιο & Τypikon AE

Eκδότης είναι η Κοιλάδα Λευκών ΑΕ και την διακίνηση στα βιβλιοπωλεία έχει αναλάβει το βιβλιοπωλείο Χριστάκης. Το βιβλίο, 256 σελίδων, είναι δίγλωσσο διαστάσεων 24Χ28 και περιλαμβάνει 260 έγχρωμες φωτογραφίες. Χορηγός του βιβλίου είναι η Ολυμπιακή Ζυθοποιία που παράγει την μπίρα Φιξ.

Έχουν προγραμματισθεί παρουσιάσεις στις περισσότερες πόλεις της Ελλάδας, ενώ παράλληλα έχουν γίνει προτάσεις για την παρουσίαση του έργου σε πόλεις της Ευρώπης, όπως στις Βρυξέλλες, στο Παρίσι και την Γενεύη.