Οδηγός… επιβίωσης στην εφηβεία για γονείς, εκπαιδευτικούς και παιδιά
Εναν πρωτότυπο οδηγό… επιβίωσης στην εφηβεία, για γονείς, εκπαιδευτικούς και για τα παιδιά που βιώνουν τις ραγδαίες αλλαγές, εξέδωσαν ο εκπαιδευτικός και υπεύθυνος του Συμβουλευτικού Σταθμού Νέων Αντώνης Πλαγεράς και η Δρ ψυχολογίας στο παιδοψυχιατρικό τμήμα του Αχιλλοπούλειου Νοσοκομείου Βόλου, Πηνελόπη Αλεξία Αβαγιανού. Το εγχειρίδιο πρόκειται να παρουσιαστεί σε επίσημη εκδήλωση που θα γίνει τον ερχόμενο Απρίλιο και να αποτελέσει ένα χρήσιμο εργαλείο στα χέρια των ίδιων των εφήβων, των γονιών και των εκπαιδευτικών τους.
Τα προβλήματα που πραγματεύεται το εγχειρίδιο, αφορούν στον σχολικό εκφοβισμό και στον εθισμό στο διαδίκτυο. Αντλούνται παραδείγματα περιπτώσεων προβληματικών συμπεριφορών που έχει κληθεί να αντιμετωπίσει την τετραετία 2013- 2016 ο Συμβουλευτικός Σταθμός Νέων της Διεύθυνσης Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Μαγνησίας και παρουσιάζονται συμβουλές που μπορεί να βοηθήσουν είτε τα παιδιά, είτε τους γονείς, είτε τους εκπαιδευτικούς για την επίλυση τέτοιων καταστάσεων.
«Στηρίζοντας γονείς, εκπαιδευτικούς και παιδιά στην κατανόηση της εφηβείας», είναι ο τίτλος του εγχειριδίου για τη συγγραφή του οποίου τις δυνάμεις τους ένωσαν ο υπεύθυνος του συμβουλευτικού σταθμού νέων της Δ.Δ.Ε. Αντώνης Πλαγεράς, αντλώντας περιπτώσεις για την εμπειρία του στο συγκεκριμένο πόστο και η ψυχολόγος του Αχιλλοπουλείου Πηνελόπη Αλεξία Αβαγιανού που με τις επιστημονικές της γνώσεις προσφέρει στην επίλυση προβληματικών συμπεριφορών.
«Η εφηβεία απαιτεί ενσυναίσθηση»
Όπως εξηγεί η κ. Αβαγιανού , η εφηβεία είναι μια μεταβατική περίοδος από την παιδική στην ώριμη ηλικία. Κατά τη διάρκεια της επιτελούνται ραγδαίες αλλαγές σε σωματικό, νοητικό και συναισθηματικό επίπεδο. Ως εκ τούτου, συχνά είναι μια περίοδος αμφισβητήσεων και ανατροπών για τις οποίες τόσο οι γονείς όσο και οι ίδιοι οι έφηβοι δεν είναι καθόλου προετοιμασμένοι. Ο έφηβος έχει την τάση να απομακρύνεται για πρώτη φορά από την οικογένεια, κάτι που δημιουργεί άγχος, θυμό, στενοχώρια αλλά και αμηχανία από πλευράς των γονιών. Μια τόσο αναγκαία όμως απομάκρυνση που θα βοηθήσει τον έφηβο να αναπτύξει τη δική του ταυτότητα και να ενταχθεί αργότερα με επιτυχία στον κόσμο των ενηλίκων».
Σύμφωνα με την ίδια, «η επικοινωνία, η διαδικασία δηλαδή κατά την οποία ένας άνθρωπος μεταβιβάζει πληροφορίες, σκέψεις ή συναισθήματα σε έναν άλλον άνθρωπο, αποτελεί μια πολύπλοκη αλλά και αναγκαία στις ανθρώπινες σχέσεις διαδικασία. Τα μέλη μιας οικογένειας εκ των πραγμάτων βρίσκονται σε μια συνεχή επικοινωνία μεταξύ τους. Το ερώτημα που συχνά τίθεται είναι κατά πόσο αυτή η επικοινωνία είναι ουσιαστική άρα και αποτελεσματική. Η επικοινωνία με τον έφηβο είναι σημαντική αλλά συνάμα και δύσκολη. Από πλευράς των γονιών απαιτεί ενεργητική ακρόαση, ενσυναίσθηση και μη επικριτική διάθεση».
Η κ. Αβαγιανού επισημαίνει ότι τα πιο συνήθη προβλήματα στην εφηβική ηλικία, είναι οι συναισθηματικές διαταραχές, όπως το άγχος και η κατάθλιψη, η διαταραχές διαγωγής, η σχολική αποτυχία, η παραβατικότητα και η χρήση ουσιών. «Αρκετά συχνά τα παραπάνω προβλήματα συνδέονται με άλλα προβλήματα μέσα στην οικογένεια. Σημαντικό είναι οι γονείς να είναι εκεί ψυχή τε και σώματι. Να αφουγκράζονται, να παρατηρούν και να είναι ψυχικά διαθέσιμοι», υπογραμμίζει.
Δεκάδες περιστατικά στο Σταθμό
Σύμφωνα με τον κ. Πλαγερά, ο Συμβουλευτικός Σταθμός Νέων που λειτουργεί στη Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Μαγνησίας, έχει κληθεί να αντιμετωπίσει δεκάδες περιστατικά με «πρωταγωνιστές» εφήβους. Στόχος άλλωστε του σταθμού είναι να λειτουργεί ως ο συνδετικός κρίκος μεταξύ της οικογένειας και του σχολείου. Άλλωστε το σχολείο είναι ένας ζωντανός οργανισμός που έχει στόχο τη δημιουργία ικανών ατόμων να ενταχθούν στην κοινωνία.
«Στη φάση της εφηβείας οι μαθητές έχουν μια αντιδραστική συμπεριφορά προς τους ενήλικες θεωρώντας σημαντικούς πλέον τους συνομηλίκους τους. Αυτή είναι και η διαφορά τους από την παιδική ηλικία. Εκεί ο εκπαιδευτικός πρέπει να είναι δίπλα στον μαθητή και διαθέσιμος να τον ακούσει. Εάν προσπαθήσεις να αντιπαρατεθείς το σίγουρο είναι πως θα οδηγηθείς σε σύγκρουση. Στην Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Μαγνησίας τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει πολλές δράσεις ενημέρωσης και επιμόρφωσης εκπαιδευτικών. Έχει δημιουργηθεί ένα δίκτυο φορέων που συνδράμουν εθελοντικά στην ενίσχυση του εκπαιδευτικού έργου. Οι φορείς που συνεργαζόμαστε είναι το ΚΕΘΕΑ Πιλότος, η Πρόταση Ζωής, το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας κυρίως με το Κέντρο Ψυχολογικής Έρευνας και Ψυχοπαιδαγωγικής Συμβουλευτικής. Επίσης το Κέντρο Ψυχικής Υγείας και η Παιδοψυχιατρική κλινική του Νοσοκομείου Βόλου και το Χαμόγελο του Παιδιού. Η Αστυνομική Διεύθυνση Μαγνησίας, ο Συνήγορος του Παιδιού, είναι κάποιοι φορείς με τους οποίους συνεργαζόμαστε κυρίως σε θέματα που αφορούν εθιστικές συμπεριφορές στην εφηβεία. Τα αποτελέσματα των συνεργασιών ήταν ενθαρρυντικά και μπορούμε πλέον να σχεδιάζουμε τις δράσεις για την νέα χρονιά με περισσότερη αισιοδοξία», αναφέρει ο κ. Πλαγεράς.
Σχολική βία και εθισμός στο διαδίκτυο: Τα συχνότερα σύγχρονα προβλήματα των εφήβων
Σύμφωνα με τον υπεύθυνο του Συμβουλευτικού Σταθμού Νέων, Αντώνη Πλαγερά, τα συχνότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν εκπαιδευτικοί στα σχολεία, είναι η σχολική βία και ο εθισμός των εφήβων στο διαδίκτυο.
Οσον αφορά τη σχολική βία και σύμφωνα με την εμπειρία του μέσα από το Σταθμό, ο κ. Πλαγεράς, επισημαίνει, τρεις κατηγορίες μαθητών: τα θύματα που είναι συνήθως παιδιά ντροπαλά και συνεσταλμένα, επιφυλακτικά, ευαίσθητα, ήσυχα, με περισσότερες αγωνίες και ανασφάλειες σε σχέση με τους υπόλοιπους συμμαθητές τους, οι θύτες που το κυριότερο χαρακτηριστικό τους είναι η επιθετικότητα τόσο προς τους ομηλίκους τους όσο και προς τους γονείς και δασκάλους και οι παρατηρητές που θα καθορίσουν την έκταση και την ένταση του φαινομένου. «Πρέπει να ευαισθητοποιήσουμε τους παρατηρητές, να αντιδρούν σε τέτοια φαινόμενα δίνοντας χώρο σε όλους τους συμμαθητές να συμμετέχουν ισότιμα στις ομάδες των συνομηλίκων».
Ο εθισμός στο διαδίκτυο είναι για τον κ. Πλαγερά, θέμα… ορίων. «Οριοθετούμε από την αρχή τις ώρες που τα παιδιά μπορούν να είναι στο Διαδίκτυο, εξηγώντας πάντα τους λόγους που γίνεται αυτό. Ο χρόνος που μένουν τα παιδιά μας στον υπολογιστή και το Διαδίκτυο δεν πρέπει να τους στερεί ούτε ένα λεπτό από την οικογένειά τους, το παιχνίδι τους, τα χόμπι τους, τους φίλους τους, το διάβασμά τους και τον ύπνο τους», τονίζει.
Ρεπορτάζ: ΕΛΕΝΗ ΧΑΝΟΥ
