Aπαντά  ο  ψυχολόγος-ψυχοθεραπευτής, κ. Παύλος Μεταξάς

Έφτασε η μεγάλη ώρα. Το παιδί σας έχει αρχίσει να αναρωτιέται για τον τρόπο με τον οποίο… ήρθε στον κόσμο και εσείς καλείστε να το διαφωτίσετε για το σεξ. Ο ειδικός μας ενημερώνει πώς, πότε και γιατί η συζήτηση για τις «μελισσούλες» πρέπει να πέσει στο τραπέζι.

Το ξέρουμε, είναι μία από τις πιο περίεργες στιγμές που καλείται να βιώσει ένας γονιός. Περίεργη αλλά απαραίτητη, όμως, η συζήτηση περί σεξ παρουσία του παιδιού σας παίζει σημαντικότατο ρόλο στην σεξουαλική πορεία του. Το site μίλησε με τον ειδικό ψυχολόγο-ψυχοθεραπευτή, κ. Παύλο Μεταξά για να μάθει τα πάντα περί της «μεγάλης συζήτησης». Ποια είναι η κατάλληλη ηλικία για να ενημερωθεί ένα παιδί για το τόσο ευαίσθητο θέμα; Με ποια λόγια πρέπει να αρχίσετε; Πώς μπορείτε να αποφύγετε το «κοκκίνισμα» της ντροπής; Έχουμε όλες τις απαντήσεις για να… του απαντήσετε.

Ποια είναι η κατάλληλη ηλικία;

Από νωρίς, για να μην τα μάθει διαστρεβλωμένα από αλλού; Στα 8 του, που έχει αρχίσει να καταλαβαίνει περισσότερα; Στην εφηβεία, κατά την διάρκεια της οποίας «ξυπνά» η σεξουαλικότητά του; Πολλοί γονείς, αφού κάνουν στον εαυτό τους όλες αυτές τις ερωτήσεις, καταλήγουν στο βολικό «ας το αφήσω για άλλη φορά», η οποία συχνά δεν έρχεται ποτέ.

Υπάρχει, λοιπόν, κάποιος κανόνας ηλικίας; Δεν είναι απλά θέμα ηλικίας, σύμφωνα με τον κ. Παύλο Μεταξά, ο οποίος μας λέει: «Η κατάλληλη στιγμή για να μιλήσετε στο παιδί σας, είναι όταν αυτό αρχίσει να ρωτάει». Απλό δεν είναι; «Αυτό είναι το βασικό μοτίβο. Δεν μαθαίνουμε στο παιδί μας πράγματα για τα οποία δεν ενδιαφέρεται», συνεχίζει.

Πότε, όμως, ένα παιδί αρχίζει να αναρωτιέται για τα «ιδιαίτερα» σημεία του σώματός του; Στην ερώτησή μας, ο κ. Μεταξάς μας εκπλήσσει, απαντώντας: «Από μηδέν χρονών! Μπορεί ένα μικρό παιδί να μην γνωρίζει την έννοια του σεξ, αλλά γνωρίζει πολύ καλά την ευχαρίστηση των οργάνων του». Κυρίως τον πρώτο χρόνο της ζωής του, ένα παιδί αρέσκεται να αγγίζει τα γεννητικά του όργανα, κάτι που είναι ανάλογο με τον εφηβικό αυνανισμό, όπως μας λέει ο ψυχολόγος.

Πώς αρχίζει μια τέτοια συζήτηση και τι πρέπει να περιλαμβάνει;

Όλη η κουβέντα γύρω από το σεξ ή την αναπαραγωγή, όπως είπαμε, αρχίζει όταν το παιδί δείξει ότι ενδιαφέρεται για το θέμα και έχει απορίες. «Κάτι τέτοιο μπορεί να ξεκινήσει π.χ. με την ερώτηση ενός τετράχρονου παιδιού για το πώς γίνονται τα παιδιά», λέει ο κ. Μεταξάς. Όπως συμβουλεύει, οι απαντήσεις των γονέων πρέπει να είναι ακριβείς, απαντώντας μόνο σε αυτό που ρωτά το νεαρό μέλος της οικογένειας και ενθαρρύνοντάς το να εκφράσει κι άλλες απορίες. Για παράδειγμα, στην παραπάνω ερώτηση, η απλή απάντηση είναι «Από τον μπαμπά και την μαμά». Αν ζητήσει επεξήγηση, του μιλάτε για «τα σποράκια» του μπαμπά και της μαμάς που φτιάχνουν ένα μωράκι στην κοιλιά της μαμάς.

Είναι τελικά ξεπερασμένη η ιστορία με τις μελισσούλες και τα λουλουδάκια που μας έρχεται στο μυαλό όταν μιλάμε για το συγκεκριμένο ζήτημα; «Ίσως δεν είναι καθόλου ξεπερασμένη», μας απαντά ο κ. Μεταξάς, συνεχίζοντας: «Η ενημέρωση ότι όλα τα ζωάκια και τα πλάσματα αναπαράγονται με αυτόν τον τρόπο είναι μια καλή εισαγωγή στην συζήτηση». Οι γονείς, όμως, δεν πρέπει να μείνουν μόνο σε αυτό. Εξηγούν στο παιδί πως και τα… γατάκια κάνουν παιδιά με τον ίδιο τρόπο, αλλά οφείλουν να συνεχίσουν την κουβέντα, πάντα απαντώντας στις παιδικές ερωτήσεις.

Φόβοι και αμηχανία

Για πολλούς γονείς, το συγκεκριμένο θέμα είναι taboo. «Το πρόβλημα δεν είναι το πώς μιλάς σε ένα παιδί για το σεξ, αλλά το αν μιλάς», αναφέρει ο ψυχολόγος, λέγοντάς μας πως στην ελληνική κοινωνία, εξαιτίας κουλτούρας, παραδόσεων, θρησκείας κλπ, πολλοί αποφεύγουν όπως ο διάβολος το λιβάνι τέτοιες κουβέντες, λέγοντας ένα ξερό «θα μάθεις όταν μεγαλώσεις».

Ακόμη κι αυτοί που παίρνουν την απόφαση να καθίσουν με το παιδί τους για να το διαφωτίσουν περί των σεξουαλικών, νιώθουν μεγάλη ντροπή. «Τα παιδιά δεν έχουν κανέναν λόγο να ντρέπονται και να νιώθουν αμηχανία. Αντίθετα, οι γονείς είναι συχνά ενοχικοί ή έχουν πρόβλημα και με την δική τους σεξουαλικότητα, με αποτέλεσμα να μην μιλούν στο παιδί, όπως θα έπρεπε», επισημαίνει ο ειδικός.

Για τέτοιες περιπτώσεις, μας λέει, υπάρχουν ειδικά βιβλιαράκια ή και ντοκιμαντέρ, τα οποία μπορούν να συμβουλευτούν για περισσότερες πληροφορίες, προτού προχωρήσουν στην συζήτηση. Επίσης, το να αφήσουν το παιδί να ρωτάει και αυτοί απλώς να απαντούν θα μειώσει κατά πολύ την αμηχανία τους.

Δεν θα πρέπει να αγνοήσουμε έναν σημαντικό κανόνα: Πρέπει και οι δύο γονείς να μιλήσουν μαζί στο παιδί και να συμφωνούν μεταξύ τους, ώστε να μην δώσουν την εντύπωση πως μόνο ο ένας από τους δύο έχει άνεση, ενώ ο άλλος έχει κάποιο πρόβλημα στην επικοινωνία μαζί του. Επίσης, όπως μας ενημερώνει ο κ. Μεταξάς, δεν υπάρχει καμία διαφορά στην προσέγγιση ενός αγοριού και ενός κοριτσιού.

Τι ρόλο παίζουν οι άλλες πηγές «σεξουαλικής ενημέρωσης»;

Κάθε ρεαλιστής γονιός γνωρίζει πως αυτός δεν είναι η μόνη πηγή σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης για το παιδί του. Ένα βασικό πρόβλημα στην ενημέρωση ενός νεαρού παιδιού για το σεξ και την σεξουαλικότητα, είναι η παραπληροφόρηση από άλλες πηγές, όπως οι φίλοι του, οι οποίοι μεταφέρουν ό,τι ακούνε.

«Κάπως έτσι μεταφέρεται και ο μύθος πως ο αυνανισμός προκαλεί κώφωση», σημειώνει ο κ. Μεταξάς συμπληρώνοντας: «Σε αυτή την εποχή του internet και των σκληρών σκηνών στην τηλεόραση, αυτό που πρέπει αρχικά να κάνουν οι γονείς είναι να αποκλείουν τις πηγές σεξουαλικών εικόνων που τα παιδιά δεν είναι ακόμη έτοιμα να αποκτήσουν». Αυτό μπορεί να αρχίσει κλειδώνοντας τα συνδρομητικά κανάλια, ώστε να μην μπορεί ένα πεντάχρονο παιδί να εκτίθεται σε ερωτικές ταινίες.

Στην εφηβεία, τα πράγματα αλλάζουν. Ασφαλώς δεν είναι καταδικαστέο ένας έφηβος, που έχει αρχίσει να εξερευνά το σώμα του και τις σεξουαλικές του διαθέσεις να ενημερώνεται και από άλλες πηγές. Ωστόσο, πάντα η έγκαιρη τοποθέτηση των γονέων πάνω στο θέμα του σεξ προλαμβάνει στρεβλά πρότυπα που στην πορεία ένας νέος μπορεί να αποκτήσει. Όπως, άλλωστε αναφέρει και το βιβλίο «Teaching your children values» των υπευθύνων του site Valuesparenting.com, «Το να περιμένετε από το παιδί σας να ανακαλύψει μόνο του τι είναι σωστό, είναι σαν να το βάζετε σε μια μικρή βάρκα χωρίς κουπιά, η οποία κατευθύνεται προς έναν καταρράκτη». Φυσικά το ίδιο το παιδί θα επιλέξει τον δρόμο που θα πάρει, αλλά θα ήταν αμέλεια να μην του μεταφέρουν οι γονείς την πείρα τους.

Δεν είναι λιγότερο σημαντικός ο ρόλος του σχολείου στην ενημέρωση σχετικά με το σεξ. Πολύς λόγος έχει γίνει για το μάθημα της Σεξουαλικής Αγωγής και κατά πόσο αυτό θα πρέπει να υπάρχει στο σχολικό πρόγραμμα. «Ο γονιός δεν είναι υποχρεωμένος να ξέρει τα πάντα, δεν είναι γιατρός», μας λέει ο κ. Μεταξάς. «Γι’ αυτό, θα πρέπει να υπάρχει κάποιος ειδικός για τις μεγαλύτερες τάξεις του σχολείου, ο οποίος τουλάχιστον μια φορά τον μήνα να λύνει τις απορίες των μαθητών. Αυτό πρέπει να γίνεται σωστά, όμως, όχι π.χ. από τον φιλόλογο, αλλά από κάποιον εξειδικευμένο άνθρωπο», καταλήγει.

Το πόσο «εγκληματική» είναι η αμέλεια των γονέων να μιλήσουν στο παιδί τους για το σεξ αποτυπώνεται στο παρακάτω περιστατικό, με το οποίο έκλεισε η συζήτησή μας με τον ειδικό. «Κάποτε μία κοπέλα μου είπε πως κάνει έρωτα χωρίς προφύλαξη. Όταν την ρώτησα αν φοβάται μήπως μείνει έγκυος, μου απάντησε με απορία “Γίνεται έτσι να μείνω έγκυος;”»

Πηγή: Γιώργου Κόκουβα για in2life.gr/photo : bubhub.com.au