Άρια Ανέμου

Το φλερτ παλιά είχε άλλο ρυθμό. Ένα βλέμμα στο διάλειμμα, ένα σημείωμα κάτω από την κασετίνα, ένα «θα σε περιμένω μετά το φροντιστήριο». Η χαρά δεν ήταν μόνο στο αποτέλεσμα, αλλά και στην αναμονή. Ίσως και στο τρέμουλο. Μπορεί να μη μιλούσες για μέρες με το πρόσωπο που σε ενδιέφερε, αλλά όταν τελικά κάτι γινόταν – μια ματιά, μια λέξη – είχε βάρος. Είχε νόημα.

Σήμερα, μέσα από εφαρμογές και γρήγορα «συνδέομαι – ξεσυνδέομαι», η επαφή έγινε πιο άμεση, αλλά και πιο επιφανειακή. Οι άνθρωποι δείχνουν διαθέσιμοι όλο το 24ωρο, αλλά σπάνια είναι πραγματικά παρόντες. Έχουμε πολλά μέσα να επικοινωνήσουμε και όλο και λιγότερη ουσία στη συνάντηση. Όπως γράφει και ο Ζίγκμουντ Μπάουμαν (Bauman, 2003), οι δεσμοί στις μέρες μας είναι «ρευστοί» – εύκολα δημιουργούνται και εξίσου εύκολα διαλύονται.

Και όμως, δεν φταίνε οι εφαρμογές. Ούτε το ίντερνετ. Ούτε καν το άγχος. Το φλερτ αλλάζει, επειδή αλλάζει και ο άνθρωπος. Η ανασφάλεια, ο φόβος της απόρριψης, το στρες της καθημερινότητας και οι υπερβολικές απαιτήσεις δημιουργούν ένα εκρηκτικό μείγμα. Όπως εξηγεί η ψυχοθεραπεύτρια Esther Perel (2006), πολλοί ψάχνουν ασφάλεια, επιβεβαίωση, πάθος και απόλυτη συμβατότητα – όλα σε έναν άνθρωπο. Αν δεν τα βρουν αμέσως, προχωρούν στον επόμενο.

Σε αυτή τη νέα πραγματικότητα, οι άνθρωποι γίνονται… projects. Αν είσαι πολύ διαθέσιμος, χάνεις το «μυστήριο». Αν δεν είσαι αρκετά διαθέσιμος, θεωρείσαι αδιάφορος. Το «δεν έχω χρόνο» εκλαμβάνεται ως απόρριψη. Το «σ’ ευχαριστώ που μου μίλησες» ως αδυναμία. Οι ρόλοι μπερδεύονται. Δεν είναι λίγοι αυτοί που, ενώ ποθούν τη σύνδεση, πανικοβάλλονται μόλις κάποιος δείξει συναισθηματική εγγύτητα. Σύμφωνα με τους Stanley, Rhoades & Markman (2010), υπάρχει πλέον μια νέα μορφή φόβου που λέγεται «ασύμμετρη δέσμευση» – ο ένας δίνεται, ο άλλος κρατά απόσταση.

Έτσι βλέπουμε ανθρώπους που ενώ δουλεύουν ασταμάτητα, τους προσάπτουν ότι «δεν επενδύουν χρόνο για σχέση». Άλλους που «είναι πάντα διαθέσιμοι» αλλά δεν μπορούν να προσφέρουν τίποτα αληθινό. Η κοινωνία μας επιβάλλει πολλά «θέλω» αλλά δίνει λίγα «μπορώ». Η συγγραφέας Τζ. Τουέντζ (Twenge, 2017) μιλά για μια γενιά που έχει πρόσβαση στα πάντα, αλλά νιώθει πιο μόνη από ποτέ.

Όλα αυτά δημιουργούν σύγχυση. Τι θέλουμε τελικά; Να μας διεκδικούν ή να μας αφήνουν χώρο; Να είναι ο άλλος πάντα διαθέσιμος ή να έχει και τη δική του ζωή; Ίσως η απάντηση να μην είναι μία. Ίσως πρέπει να ξαναμάθουμε να μιλάμε για τις ανάγκες μας. Να τις εκφράζουμε με ειλικρίνεια. Και κυρίως: να δίνουμε χρόνο. Χρόνο για να γνωριστούμε, να χτιστεί εμπιστοσύνη, να νιώσουμε οικειότητα.

Από το ραφάκι* του κυλικείου, λοιπόν, φτάσαμε στις ειδοποιήσεις του messenger. Όμως ο πυρήνας δεν αλλάζει. Όλοι θέλουμε να νιώσουμε ότι μετράμε για κάποιον. Όχι επειδή τσεκάρουμε όλα τα κουτάκια σε μια λίστα, αλλά επειδή είμαστε άνθρωποι – με χρόνο, όρια, ευαλωτότητα και δύναμη. Όπως γράφει και ο Alain de Botton (2016), η αγάπη δεν είναι να βρίσκεις κάποιον τέλειο, αλλά να βλέπεις με συμπόνια τις ατέλειες του άλλου.

Ας ξαναγίνουμε λιγάκι… παλιομοδίτες.

* Σε κάποιες αυλές τα ραβασάκια πήγαιναν στο ραφάκι, αλλού στα χεράκια ή στο θρανίο. Η μέθοδος άλλαζε — το καρδιοχτύπι ποτέ.

Βιβλιογραφία (APA style)

Bauman, Z. (2003). Liquid Love: On the frailty of human bonds. Polity Press.
Perel, E. (2006). Mating in captivity: Unlocking erotic intelligence. HarperCollins.
Stanley, S. M., Rhoades, G. K., & Markman, H. J. (2010). The asymmetrical commitment problem in relationships. Journal of Family Psychology, 24(4), 392–400.
Twenge, J. M. (2017). iGen: Why today’s super-connected kids are growing up less rebellious, more tolerant, less happy. Atria Books.
de Botton, A. (2016). The course of love. Penguin Books.
Ασκητής, Θ. (2022). Συνεντεύξεις και άρθρα. askitis.gr.
Καλογήρου, Β. (2023). Η διαθεσιμότητα και το άγχος σχέσης. PsychologyNow.gr.
Ράπτη, Ε. (2021). Το φλερτ σήμερα: απαιτήσεις και παγίδες. Syn-enosis.gr.
Ρασιδάκη, Χ. (2018). Ψυχολογία Σχέσεων: Οδηγός αυτογνωσίας και επικοινωνίας. Μεταίχμιο.
Πιντέρης, Γ. (2010). Τα άγχη των σχέσεων. Εκδ. Καστανιώτης.